Baş dönmesi, birçok insanın hayatında en az bir kez deneyimlediği bir sorundur. Ancak bazıları için, baş dönmesi şiddetli ve korkutucu olabilir. Şiddetli baş dönmesinin en sık nedenlerinden biri de benign paroksismal pozisyonel vertigo veya kısaca BPPV olarak adlandırılır. Bu gönderide, BPPV’nin ne olduğunu, belirtilerini, nedenlerini ve tedavi seçeneklerini kısaca gözden geçireceğiz.
BPPV Nedir?
BPPV, iç kulaktaki denge organları ile ilgili bir bozukluktur. İç kulaktaki denge organcıklarında bulunan kalsiyum karbonat kristallerinin yer değiştirmesi sonucu gelişir. Normalde bulunmamaları gereken yerlere kaçabilen bu kristaller, genellikle başın ani hareketleri ile bulundukları yerde hareket ederek baş dönmesi hissine neden olur.
Belirtiler
BPPV belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak yaygın olarak aşağıdaki şekilde ortaya çıkabilir:
- Baş dönmesi (vertigo): Ani başlayan ve genellikle yoğun şiddette hissedilen baş dönmesi hissidir. Baş dönmesi, genellikle aktif bir dönme hissi, hareket ilüzyonu şeklindedir. Bununla birlikte daha hafif ve silik özellikte de olabilir. Özellikle yatağa yatarken, yataktan kalkarken veya kalktıktan sonra, başı çevirirken, eğilip doğrulurken, ortaya çıkar.
- Bulantı ve kusma: Şiddetli baş dönmesi ile birlikte mide bulantısı ve kusma görülebilir. Bu belirtilere, çarpıntı, terleme, panik hali eşlik edebilir.
- Nistagmus: Aktif baş dönmesi sırasında gözler istemsiz olarak hareket eder.
Tanı / Teşhis
BPPV tanısı, fizik muayene ve denge testleri kullanılarak bir hekim tarafından konur. Odyologlar gibi sağlık profesyonelleri de ilgili hekim tarafından yönlendirilmiş hastalarda denge testlerini yaparak sonuçlarını raporlayabilirler. BPPV tanısı için kullanılan bazı denge testlerinde, baş belirli pozisyonlara getirilirken baş dönmesi olup olmadığı gözlenir. Bu esnada, göz hareketleri incelenerek BPPV olup olmadığı, varsa hangi kulakta ve hangi kısımda olduğu anlaşılmaya çalışılır.
Tedavi Seçenekleri
BPPV, zaman içinde kendi kendine iyileşebilir. Ancak hastaların çoğunda tedavi gerekir ve genellikle etkili olur. BPPV tedavisi için birkaç seçenek bulunur. En yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:
- Manevralar: İç kulaktaki kristalleri kaçtıkları yerden, bulunmaları gereken yere döndürmek için başı belirli bir yöne doğru ve düzen içinde çevirmek esasına dayanır. Yapılacak manevra, etkilenen kulağa, kristallerin kaçtığı yarım daire kanalına ve kristallerin denge organcığına yapışık olup olmadıklarına göre belirlenir. BPPV tedavisinde en etkili ve en yaygın tercih edilen tedavi yöntemidir.
- Brandt-Daroff Egzersizleri: Evde yapılabilen bir dizi egzersiz, baş dönmesini hafifletmeye yardımcı olabilir. Genellikle, tekrarlayıcı atakları olan hastalarda tercih edilir.
- İlaç Tedavisi: Nadiren gereklidir. Genellikle diğer tedavi yöntemlerine destek olmak veya ek sorunları gidermek için tercih edilir.
- Cerrahi Müdahale: Çok nadiren kullanılan bir seçenektir; diğer tedavilerin işe yaramadığı, seçilmiş hastalarda düşünülebilir.
BPPV çoğu zaman tek bir atak halinde yaşanır. Bazı hastalarda ise tekrarlayıcı olabilir.
Sonuç
Benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV), son derece rahatsız edici bir durum olabilir, ancak doğru tanı ile tedavisi mümkündür. Tedavi ile birlikte, yaşam kalitesinde belirgin düzelme sağlanabilir.
Bu gönderi, BPPV hakkında temel bazı bilgiler sunarak okuyuculara rehberlik etmeyi amaçlamaktadır. Herhangi bir sağlık sorunuyla karşılaşıldığında, bir sağlık profesyoneli ile iletişime geçilmesi gerekli ve önemlidir.