Tinnitus: Kulak çınlaması

“Tinnitus” kelimesi, “(zil) çalmak” anlamına gelen Latince “tinnire” teriminden gelmektedir. Terim ilk olarak 16. yüzyılda tıp literatüründe kulaklarda çınlama veya vızıltı seslerinin algılanmasını tanımlamak için kullanılmıştır. Yıllar geçtikçe, “tinnitus” terimi, tıbbi ve bilimsel topluluklarda bu özel semptoma atıfta bulunmak için geniş çapta tanınmaya ve kullanılmaya başlanmıştır.

Tinnitus genellikle harici bir uyaranın yokluğunda sesin algılanması olarak tanımlanır. Algılanan ses, tek veya her iki kulakta, ya da kafa içinde hissedilebilir. Tinnitus, tiz bir çınlama, vızıltı, uğultu, tıklama ve hatta kükreme sesi olarak ortaya çıkabilir. 

Tinnitus çoğu zaman özel bir nedene bağlı değildir, zararsızdır ve geçicidir. Hemen herkes belirli şartlar altında tinnitus deneyimleyebilir. Bununla birlikte, bazı durumlarda altta yatan bazı hastalık ve rahatsızlıkların belirtisi veya sonucu olarak ortaya çıkabilir. Önemli olan, eğer varsa, altta yatan bozukluğun, hastalığın tanınmasıdır. Tinnitus, altta yatan herhangi bir hastalık olmasa da bazı kişilerde kalıcı ve rahatsız edici hal alabilir. 

Günümüzde, kısa sürede tinnitusu tamamen ortadan kaldırabilecek, yaygın olarak güvenle kullanılabilecek bir tedavi yöntemi olmamasına rağmen, tinnitus algısını ve tinnitusun verdiği rahatsızlığı azaltacak, etkilenenlerin yaşam kalitesini iyileştirecek çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur. Bu amaçla sık kullanılan yaklaşımlardan bazıları aşağıdaki gibidir:

Ses Terapisi:

Ses terapisinde, harici (dış) bir ses kaynağı kullanarak kulak çınlaması algısını ve tinnitusun rahatsız edici etkisini azaltmak hedeflenir. Bu amaçla, beyaz (veya farklı renklerde) gürültü üreten cihazlar, radyo televizyon müzik çalar ve benzeri elektronik ses üreteçleri ile özel tasarlanmış akıllı telefon uygulamaları gibi çeşitli yöntemler kullanılabilir. Kulak çınlamasını hoş ve yatıştırıcı seslerle maskelemek, tinnitusun şiddetini ve verdiği rahatsızlığı azaltmaya yardımcı olabilir.

Bilişsel Davranışçı Terapi:

Tinnitus, kalıcı ve sürekli ise, günlük yaşam üzerindeki etkisi nedeniyle kaygı, stres ve hatta depresyona neden olabilir. Bilişsel Davranışçı Terapi, tinnitus ile ilişkili olumsuz düşünce kalıplarını ve tepkileri değiştirmeye odaklanan terapötik bir yaklaşımdır. Bilişsel davranışçı terapide tinnitusun duygusal ve psikolojik etkileri ele alınarak kişinin tinnitus ile daha iyi başa çıkması hedeflenir.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri:

Bazı yaşam tarzı değişiklikleri kulak çınlamasının tedavisine katkıda bulunabilir. Yüksek seslere maruz kalmaktan kaçınmak, gürültülü ortamlarda kulak koruması kullanmak, gevşeme teknikleriyle stres düzeylerini yönetmek, genel olarak fiziksel ve ruhsal sağlığı korumak, kulak çınlamasının etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir.

Tinnitus Yeniden Eğitim Terapisi (Tinnitus retreatment therapy, TRT):

Tinnitus Yeniden Eğitim Terapisi, bireylerin tinnitusa alışmalarına yardımcı olmak için ses terapisi ve danışmanlık unsurlarını birleştirir. Bu yöntemle, beynin kulak çınlamasına verdiği tepkinin yeniden düzenlenmesi, tinnitusun algılanan öneminin ve kişiye verdiği rahatsızlığın azaltılması amaçlanır. TRT,genellikle eğitimli profesyonellerin rehberliğinde yürütülür ve sabır ve kararlılık gerektirir.

İlaçlar:

Günümüzde halen tinnitusu (altta yatan özel bir sebebi bulunmayan) tamamen tedavi edecek bir ilaç veya cerrahi yöntem yoktur. Bazı özel durumlarda, tinnitus semptomlarını hafifletmek için ilaçlar reçete edilebilir. Depresyon, anksiyete ve hatta epilepsi tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, kulak çınlamasının şiddetini ve sıklığını azaltmada bir miktar başarı göstermiştir. Kullanılan ilaçların etkinliğinin bireyler arasında değişebileceğini ve olası yan etkilerin göz önünde bulundurulması gerektiğini unutmamak önemlidir. Tinnitus tedavisinde kullanılabilecek ilaç geliştirme çalışmaları devam etmektedir. 

Sonuç olarak,

Tinnitusun sebebi çoğu zaman belirsizdir. Ancak bazı durumlarda altta yatan bir nedene bağlı ortaya çıkabilir ve bu durumda nedeni belirlemek önem taşır. Tinnitus çoğu zaman gelip geçicidir. Ancak bazı kişilerde kalıcı ve süreğen bir hal alabilir, yaşam kalitesini belirgin şekilde bozabilir. Tinnitusun ciddi olarak etkilediği kişilerde, yaşam kalitesini iyileştirmek ve tinnitusun verdiği rahatsızlığı azaltmak için çok sayıda tedavi seçeneği mevcuttur. Bireysel koşullara dayalı olarak en iyi yaklaşımı belirlemek için sağlık uzmanlarına danışmak çok önemlidir.